Ogrodologia

Zielone dachy i ich funkcje społeczne i biologiczne

Betonowe płaszczyzny miejskiej zabudowy wprowadzają w krajobraz monotonie i szarość. Ogrody na dachach oraz tarasy porośnięte roślinnością bardzo podnoszą estetykę takich miejsc. Wzbogacają wizerunek miasta, podnoszą atrakcyjność architektury. Dodatkowo maskują nieciekawe wizualnie fragmenty budynków. Wprowadzają harmonie i spokój.

W Stanach Zjednoczonych bardzo prężnie rozwija się nowa dziedzina nauki zwana psychologią środowiskową. Jej zadaniem jest poznanie i wykorzystanie oddziaływania natury na psychikę człowieka. Ponad 20 lata temu dowiedziono, że pacjenci szpitali po operacjach chirurgicznych, zdrowieją szybciej w pokojach z widokiem na zieleń. Okazało się również, że mieszkańcy dzielnic zadrzewionych rzadziej przebywają w klinikach [Ulrich R.S., 1984]. Bardzo popularne zatem stało się w USA zazielenienia dachów szpitali oraz budynków im towarzyszącym. Ten sam autor podkreśla, że ludzie w otoczeniu zieleni mniej się stresują. Widok na drzewa obniża stres i napięcie [Ulrich i inni, 1991].

Tendencją stało się w Polsce budowanie odgrodzonych od sąsiedztwa osiedli. Deweloperzy postawili sobie za cel zwiększenie bezpieczeństwa budowanych kompleksów mieszkaniowych. Zamknięte, monitorowane osiedla przyciągały nowych mieszkańców, jednak prowadziło to do powstawania coraz większych barier w społeczeństwie. Instalowanie ogrodów na dachach budynków mieszkalnych może pełnić funkcje prywatnych terenów zieleni. Ogranicza możliwości dostania się do nich osób niepożądanych. Prowadzi zatem do zwiększenia bezpieczeństwa i zminimalizowania aktów wandalizmu. Takie rozwiązanie umożliwia zniesienie ogrodzeń oraz sztucznych barier i większą integracje z mieszkańcami okolicznych budynków.

Zielone dachy mogą też pełnić rolę rekreacyjną. Czas w takim ogrodzie można spędzać nie koniecznie biernie oglądając zmieniającą się w czasie roślinność. Dach z powodzeniem można zaadoptować na mini pole golfowe. Przy zwiększonej nośności może się tam znaleźć również basen, czy kort tenisowy co doskonale zaprojektowano na Burj Al Arab Hotel w Dubaju (Emiraty Arabskie).

Zielone dachy mogą być również miejscem wystaw plenerowych i pokazów sztuki, mody itp. Duże znaczenie w określeniu charakteru powierzchni ogrodu ma lokalizacja i funkcja budynku, na którym się znajduje. Sposobów na zagospodarowanie powierzchni stropodachu jest wiele, a każdy jest lepszy od pozostawienia go nie urządzonego.

Miasto jako układ ekologiczny zdominowany jest przez populacje jednego gatunku - człowieka. Prawie całkowicie uzależnione od dopływu żywności, wody, a czasem i energii z zewnątrz. Najbardziej charakterystyczną cechą jest synantropizacja fauny i flory, czyli przystosowanie się gatunków do życia w warunkach ukształtowanych przez człowieka. Wiąże się to z obniżeniem bioróżnorodności. Część gatunków zostaje wyparta z terenu zajętego przez człowieka, kiedy inne lepiej przystosowane, występują bardzo licznie. Dbając o utrzymanie bioróżnorodności i swobodnego przemieszczania fauny w miastach opracowano koncepcję tworzenia tzw. korytarzy ekologicznych. Poprzez przemyślane rozmieszczenie terenów zieloni mogą one przybierać różne formy od układu pierścieniowego, klinowego, do wyspowego. Zielone dachy są dodatkowym czynnikiem mogącym przyczynić się do zwiększenia biologicznej rozmaitość gatunków w granicach aglomeracji. Umożliwiają swobodne przemieszczanie się dzikiej zwierzyny i bezpieczną ucieczkę na tereny podmiejskie. Szczególne znaczenie mają dla owadów i ptaków.