Ogrodologia

Choroby traw od A do Z (cz.1)

W przyrodzie występuje nieustanna walka między żywymi organizmami. W jednym centymetrze kwadratowym darni żyje kilkanaście tysięcy mikroorganizów. Wśród nich są także patogeny, które w sprzyjających warunkach atakują rośliny. Przebieg choroby uzależniony jest od współdziałania wielu czynników, m. in. gatunku trawy, zjadliwości czynnika chorobowego, sposobu pielęgnacji oraz przebiegu pogody.

W Polsce coraz częściej stawiamy na wygląd i estetykę murawy. Niestety choroby w widoczny sposób obniżają jakość trawnika. Intensywność wystąpienia chorób uzależniona jest od typu nawierzchni trawiastej. Trawniki ekstensywne rzadko chorują, ale nie posiadają walorów estetycznych. Natomiast intensywnie użytkowane bardziej są narażone na porażenie, głównie poprzez popełniane błędy w pratotechnice. Porażane mogą być również uszkodzone lub pozbawione siewek nasiona. Określenie choroby nie jest łatwe. Wizualną diagnozę należy potwierdzić badaniami w laboratorium.

Najważniejsze choroby traw występujące na trawnikach w Polsce (cz.1)

1. Antraknoza traw

Warunki sprzyjające:
Duża zwięzłość gleby spowodowana deptaniem lub wałowaniem, deficyt P i K, duża zwartość obumarłych liści w darni. Zraszanie powierzchni bez odpowiednio głęokiego nawliżenia gleby.
Objawy choroby:
Sympotomy uzależnione od poty roku. Porażą węzły krzewienia i korzenie traw. Place koloru żółto-pomarańczowego z roślinami, które łatwo można wyjąć z murawy. Zasiedla stare liście traw i źdźbła. Najbardziej podatna mietlica rozłogowa.
Zapobieganie/zwalczanie:
Wykonać wetykulację i areację, zastosować wieloskładnikowe nawożenie, ograniczyć przesuszenie gleby. Unikać codziennego zraszania powierzchni trawnika, a podlewać rzadko, ale głęboko.

(fot.1. Antraknoza traw
ang. Anthracnose
Colletotrichum graminicola (Ces.) Wilson
Microdochium bolleyi (Sprague) de Hoog
[wg Prończuk M., 2006])

2. Brunatna plamistość traw

Warunki sprzyjające:
Chłodna i wilgotna lub gorąca i wilgotna pogoda. Zacienienie, zbyt obfite podlewanie wieczorem, obecność obumarłych roślin. Zarodniki łatwo rozsiewane przez wiatr, deszcz, podczas podlewania oraz przenoszone podczas koszenia.
Objawy choroby:
Na liściach owalne, wybielone plamy z brązowym obrzeżeniem. Plamy łączą się brunatnymi kreskami, tworząc siatkę. Najbardziej podatne - życica trawła, kostrzewa czerwona i wiechlina łąkowa.
Zapobieganie/zwalczanie:
Nawozić N w umiarkowanych ilościach. z odpowiednią dawką K. Podwyższyć wysokość koszenia, szczególnie w cieniu. Ograniczyć zacienienie. usunąć resztki po koszeniu z zainfekowanych powierzchni. Wykonać wertykulację, aby usunąć starą darń.

(fot.2. Brunatna plamistość traw
(Helminosporioza traw)
ang. Leaf spot, Melting out
Deschlera spp
Bipolaris sorokiniana (Sacc.) Shoemaker
[wg Prończuk M., 2006])

3. Czacie kręgi
Warunki sprzyjające:
Obecność w glebie nie rozłożonych składników organicznych, duża zawartość filcu w murawie. Zaniedbania w nawożeniu i podlewaniu.


Objawy choroby:
Grzyby kapeluszowe rozproszone na murawie lub układające się w pierścienie, wstęgi, pasma. Kręgi z jasno lub ciemnozielonym obrzeżem. Czasem rośliny otoczone kręgiem zamierają. Anglicy wyróżniają 3 typy kręgów. I typ - sprawia największe problemy, powstają podwójne pierścienie, łuki lub smugi ciemnozielone. Na ich krawędzi stymulowany wzrost traw, a przestrzeń w środku wypełniają zamarłe rośliny lub wogóle ich brak.
W zamarłej darni biała grzybnia. II typ - ciemnozielone zabarwienie tra na krawędzi kręgu z grzybami kapeluszowymi. III typ - brak widocznego uszkodzenia murawy przez grzyby.

Zapobieganie/zwalczanie:
Przed założeniem trawnika usunąć korzenie drzew i innych roślin, resztki pobudowanych itp., stosować wertykulację i aeracje. Nawozić wielostronnie, a nawet zwiększyć dokarmianie N. Kontrolować wilgotność gleby, nie dopuszczać do jej przesuszenia. Podlewać rzadko, ale głęboko. Przy wystąpieniu kręgu pierwszego, z objawami zamierania roślin, można stosować lokalnie środki obniżające napięcie powierzchniowe w okresie wiosennym. Zabieg ten skutecznie likwiduje hydrofobię gleby. II typ - systematyczne dokarmianie N spowoduje, że pierścień nie będzie się wyróżniał na tle zielonego trawnika.

(fot.3-5.Czarcie kręgi [typ I - III]
ang. Fairy rings
Marasmius oreades (Bolt. ex Fr.) Fr. i inne Basidiomycetes
[wg Prończuk M., 2005])


4. Czerwona nitkowatość traw oraz różowa plamistość trawników
Warunki sprzyjające:
Chłodna i wilgotna pogoda, wolny wzrost traw spowodowany brakiem dokarmiania azotowego.

Objawy choroby:
Często występują razem jako kompleks. Liście tracą kolor i wolniej rosną na wiosnę. Plamy różnej wielkości, bez wyraźnej krawędzi. Wewnątrz uszkodzonej powierzchni często wstępują zdrowe rośliny. Wizualne symptomy uszkodzeń podobne. Sprawca czerwonej nitkowatości wytwarza czerwoną lub różową grzybnie, która w postaci nitekwyrasta z porażonych blaszek liściowych. Natomiast L. roseipellis pokrywa powierzchnię liścia białoróżową błoniastą grzybnią. Różowa plamistość występuje głównie na życicy trawłej i kostrzewie czerwonej. Czerwona nitkowatość poraża najsilniej kostrzewy, wiechliny, życice.
Zapobieganie/zwalczanie:
Stosować odpowiedni poziom nawożenia azotowego w równowadze z potasowym i fosforowym. Usuwać ściętą trawę z zainfekowanych powierzchni. Wertykulować, aby ograniczyć zawartość filcu, Ograniczyć zacienienie, utrzymać swobodny przepływ powietrza nad trawnikiem.

(fot.6. Czerwona nitkowatość
ang. Red thread
Laetisaria fuciformis (McAlp.) Burdstall
[wg Prończuk M., 2006]

fot.7. Różowa plamistość traw
ang. Pink patch
Limonomyces roseipellis Stalpers i Loerakker
[wg Prończuk M., 2000])


5. Głownia plamista traw

Warunki sprzyjające:
Wysokie dokarmianie N, niskie K i P, duża zawartość zamarłych roślin, które są siedliskiem dla choroby.
Objawy choroby:
Wiosną i jesienią szaobrunatne, później czarne pęcherzyki na liściach. Liście niektórych odmian wiechliny łąkowej i kostrzewy czerwonj rozłogowej mogą stac się chlorotyczne, pokryte czarnymi plamami.
Zapobieganie/zwalczanie:
Utrzymywać równowagę składników nawozowych, usuwać skoszonę trawę z trawnika, przeprowadzać wertykulację w celu usunięcia starej darni.

(fot.8. Głownia plamista traw
ang. Blister smut
Entyloma dactylidis (Pass) Cif.
[wg Prończuk M., 2006])

6. Mączniak prawdziwy traw

Warunki sprzyjające:
Zacienienie, umairkowana wilgotność, mała cyrkulacja powietrza, zbyt wysokie nawożenie azotowe.
Objawy choroby:
Biały nalot na liściach, mocne porażenie powoduje zabarwienie żółte. Później widoczne brunatni - czarne skupiska zarodników. Liście zamierają, murawa zostaje przerzedzona. Najbardziej podatna wielchlina łąkowa.
Zapobieganie/zwalczanie:
Redukować cień, usuwać zbędne krzewy i dolne gałęzie drzew. Utrzymywać swobodny przepływ powietrza nad trawnikiem. Unikać gęstego siewu, ograniczyć dokarmianie azotem, stosować odmiany odporne.

(fot.9. Mączniak prawdziwy traw
ang. Powdery mildew
Erysiphe graminis DC. ex. Mérat
[wg Prończuk M., 2006])